Nadwaga i otyłość w XXI wieku to już plaga. Wraz z nadmierną masą ciała rozwija się wiele zaburzeń metabolicznych, w tym insulinooporność. W insulinooporności ważny jest codzienny styl życia. Bardzo wspierająca może być również dodatkowa suplementacja. Co warto suplementować przy insulinooporności?
Spis treści:
- Czym jest insulinooporność?
- Jak leczyć insulinooporność?
- Co warto suplementować przy insulinooporności?
Czym jest insulinooporność?
Insulinooporność to stan, w którym komórki są oporne na działanie hormonu trzustki- insuliny. W konsekwencji organizm nie może wykorzystać dostarczonej wraz z żywnością glukozy. We krwi obserwowany jest wzrost poziomu cukru, co w dłuższej perspektywie czasu może skutkować rozwojem cukrzycy typu 2.
Jak leczyć insulinooporność?
Pierwszym rzutem leczenia insulinooporności jest zmiana stylu życia. Zaleca się wdrożenie diety o niskim indeksie glikemicznym oraz większej ilości ruchu. Niesamowity wpływ na zmniejszenie oporności komórek na insulinę ma także dobrej jakości sen. Przy tym wszystkim warto wesprzeć się dodatkową suplementacją.
Co warto suplementować przy insulinooporności?
Berberyna a insulinooporność
Berberys pospolity to dziko rosnący krzew na terenach Europy. Wykorzystywany jako roślina ozdobna oraz lecznicza. Roślina ta zawiera wiele biologicznie aktywnych związków, z których za najważniejszy uważa się właśnie berberynę. Berberyna pozyskiwana jest z liści krzewu berberysu, zwykle na przełomie maja i czerwca.
Berberyna jest bardzo polecana przy insulinooporności, gdyż poprawia wrażliwość komórek na insulinę, opóźnia wchłanianie glukozy i przeciwdziała nadmiernemu poposiłkowemu wyrzutowi cukru we krwi. Wspomaga także redukcję masy ciała, a insulinooporność bardzo często łączy się z problemem nadwagi i otyłości.
Ponadto berberyna:
- działa przeciwbakteryjne i przeciwpierwotniakowo;
- łagodnie obniża ciśnienie tętnicze krwi;
- działa rozkurczowo na mięsnie gładkie, przez co ułatwia wydzielanie żółci;
- działa przeciwzapalnie i przeciwbólowo;
- obniża stężenie cholesterolu.
Problemem jest niska przyswajalność berberyny w organizmie człowieka. Aby mogła być dobrze wykorzystana przez organizm konieczne jest odpowiednie kwaśne środowisko w żołądku oraz dobrej jakości mikroflora jelitowa. Bowiem bakterie, które zamieszkują jelita przekształcają berberynę do łatwiej biodostępnego związku.
Uwaga! Z berberyną nie można przesadzić. Stosowana w nieodpowiednich dawkach przez dłuższy czas gromadzi się w wątrobie i mięśniu sercowym. Może powodować zbyt duże wydzielanie bilirubiny, co w konsekwencji prowadzi do rozwoju żółtaczki i kamicy żółciowej.
Berberyna nie jest polecana kobietom w ciąży, gdyż może wywołać poronienie. Berberyny nie zaleca się także kobietom karmiącym piersią oraz małym dzieciom.
Cynamon cejloński a insulinooporność
Cynamon jest małą, wiecznie zieloną rośliną. Jego kora wykorzystywana jest jako przyprawa, jak i substancja lecznicza już od wielu wielu lat. W tradycyjnej medycynie chińskiej cynamon był wykorzystywany m.in. jako skuteczny środek przeciwbakteryjny, przeciwgrzybiczy, przeciwbólowy i przeciwzapalny. Stosunkowo niedawno odkryto, że może być on cennym związkiem dla osób z zaburzoną gospodarką cukrową. Choć już w tradycyjnej medycynie chińskiej zaczęto stosować cynamon jako lek na "chorobę pragnienia" czyli cukrzycę. Cynamon zmniejsza poziom glukozy we krwi, poprzez regulację wydzielania insuliny przez trzustkę. Dodatkowo zmniejsza poposiłkowy wzrost cukru we krwi przez hamowanie aktywności enzymów, które biorą udział w rozkładzie węglowodanów.
Regularne stosowanie cynamonu obniża poziom glukozy i insuliny na czczo, co przekłada się również na mniejszą wartość wskaźnika insulinooporności- HOMA. Ponadto w badaniach laboratoryjnych osób z niealkoholowym stłuszczeniem wątroby, które przyjmowały cynamon zaobserwowano obniżone parametry cholesterolu, trójglicerydów oraz enzymów wątrobowych.
Morwa biała a insulinooporność
Morwa biała to niewielkie drzewo liściaste, które jest uprawiane w Chinach, Korei i Japoni. Liście morwy białej posiadają właściwości lecznicze. W tradycyjnej medycynie chińskiej morwa biała od wieków stosowana była w wielu rożnych dolegliwościach, tj. kaszel, gorączka czy zapalenie oskrzeli. Ponadto ekstrakt z liści morwy reguluje metabolizm węglowodanów. Ogranicza wchłanianie glukozy do krwi, dzięki czemu zapobiega jej nadmiernemu wyrzutowi po posiłku. Dodatkowo morwa biała charakteryzuje się dużą aktywnością antyoksydacyjną. Zawiera liczne związki przeciwutleniające, m.in. antocyjany, kwercetynę, które zmniejszają stres oksydacyjny.
Koenzym Q10 a insulinooporność
Koenzym Q10 jest naturalnie wytwarzany przez organizm człowieka. Jednak wraz z wiekiem jest syntetyzowany w coraz mniejszych ilościach. Koenzym Q10 jest "składnikiem energetycznym". Związek ten pomaga w zamianie cukru na energię, która zachodzi w elektrowniach organizmu, czyli mitochondriach.
Niedobór koenzymu Q10 obserwuje się w przebiegu wielu chorób, w tym cukrzycy i chorobach układu krążenia. Zauważono, że stężenie koenzymu Q10 jest niższe w tkankach- tłuszczowej i mięśniowej, które są oporne na insulinę. Związek ten jest silnym przeciwutleniaczem, który efektywnie "walczy" ze stresem oksydacyjnym. Znowu stres oksydacyjny związany jest z wytwarzaniem nadmiernej ilości wolnych rodników i reaktywnych form tlenu, które przyczyniają się do powstania stanów zapalnych oraz rozwoju m.in. insulinooporności. Samo podwyższone stężenie cukru we krwi również wywołuje stres oksydacyjny, któremu przeciwdziała właśnie koenzym Q10.
Koenzym Q10 obniża wartość wskaźnika insulinoopornosci- HOMA. Wyjątkiem są osoby, które przyjmują statyny na obniżenie ilości cholesterolu. U tych osób nie zaobserwowano zmian w insulinowrażliwości komórek, ani w poziomie glukozy na czczo po wdrożeniu suplementacji koenzymu Q10.
Kwasy Omega 3 a insulinooporność
Niezbędne wielonienasycone kwasy tłuszczowe z rodziny Omega 3 wykazują szereg pozytywnych właściwości na organizm człowieka. Wśród nich wyróżnia się kwas α-linolowy (ALA) eikozapentaenowy (EPA) i dokozaheksaenowy (DHA). Organizm ludzki nie potrafi ich sam syntezować. Jak sama nazwa wskazuje są niezbędne, dlatego też powinny być obowiązkowo dostarczane wraz z codzienną dietą.
Naturalnym źródłem kwasu ALA jest m.in. siemię lniane, olej lniany, orzechy włoskie czy nasiona chia. Znowu kwasy EPA i DHA znajdują się w tłuszczu ryb- im tłustsza ryba tym lepiej 😉
Kwasy Omega 3 są znane szczególnie z ich potencjału przeciwzapalnego oraz pozytywnego wpływu na funkcjonowanie układu nerwowego. Naukowcy doszukują się także wpływu kwasów Omega 3 na insulinooporność. Badania na szczurach wykazały wpływ tych kwasów na zmniejszenie odkładania się tkanki tłuszczowej, co przeciwdziała rozwojowi nadwagi i otyłości, której konsekwencją jest m.in. insulinooporność. Jednak badania na ludziach nie potwierdziły takiej zależności.
Wiadomo, że insulinooporność związana jest ze stanem zapalnym oraz zaburzeniem pracy mitochondriów, a kwasy Omega 3 działają przeciwzapalnie oraz stymulują funkcjonowanie tych organelli komórkowych.
Magnez a insulinooporność
Magnez to istotny minerał dla dobrego funkcjonowania gospodarki cukrowej. U osób z insulinoopornością obserwuje się niskie wysycenie właśnie tym pierwiastkiem. Niedobory magnezu prowadzą do zaburzenia metabolizmu glukozy i insuliny, w konsekwencji czego pogłębiają insulinooporność. Magnez bowiem zwiększa wrażliwość komórek na insulinę.
Bogatym źródłem magnezu są zielone warzywa liściaste, suche nasiona roślin strączkowych, migdały, płatki owsiane, gorzka czekolada czy kasza gryczana.
Bibliografia
Gnalicka A, Korzeniowska K., Jabłecka A., Suplementacja diety w cukrzycy typu 2
w świetle najnowszych badań, Forum Zaburzeń Metabolicznych 2014, 5, 2
Materac E., Marczyński Z., Bodek K.H., ROLA KWASÓW TŁUSZCZOWYCH OMEGA-3 I OMEGA-6
W ORGANIZMIE CZŁOWIEKA, BROMAT. CHEM. TOKSYKOL. – XLVI, 2013, 2, str. 225 – 233
Mróz M., Pastusiak K., Bogdański P., Potencjalne możliwości wykorzystania berberyny w przeciwdziałaniu insulinooporności i w cukrzycy typu 2, Postępy Higieny i Medycyny Doświadczalnej 2021, 790-801.
Ratajczak A., Nawrocka M. i wsp., Suplementy diety w leczeniu cukrzycy typu 2- fakty i kontrowersje, FARMACJA WSPÓŁCZESNA 2015; 8: 36-43
Riska Wahyuningtyas, Ashon Sa'adi, Cinnamon extract effects on insulin resistance, metabolic factors, and menstrual cyclicity of women with polycystic ovary syndrome: A systematic review and meta-analysis, https://f1000research.com/articles/10-523
Sicińska P. i wsp., Zastosowanie różnych suplementów diety
w zespole metabolicznym, Postepy Hig Med Dosw (online), 2015; 69: 25-33
Wojciechowska I., BERBERYS POSPOLITY – ROŚLINA OZDOBNA I LECZNICZA, Kosmos- problemy nauk biologicznych 2017, 66,3:487-490.
https://www.sciencedaily.com/releases/2018/02/180207110109.htm
https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC6434235/
https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC5220230/
https://www.mdpi.com/2072-6643/10/3/350/htm
