Dziś o diecie, ze zwiększoną podażą białek. W ostatnim czasie nagminnie stosowana przez wiele osób, najczęściej w celu szybkiego zmniejszenia masy ciała, chociażby słynna dieta Dunkana. Jednakże trzeba zdawać sobie sprawę, iż nadmiar białka w diecie przez dłuższy okres czasu może prowadzić do poważnych konsekwencji zdrowotnych.
Na początek, w skrócie o białku…
Białko to podstawowy budulec naszego ciała, zbudowany z małych cegiełek aminokwasów, które dzielimy na niezbędne (egzogenne)– tryptofan, treonina, fenyloalanina, metionina, walina, izoleucyna, leucyna, lizyna, których organizm nie jest w stanie sam syntezować, dlatego też trzeba dostarczać ich wraz z pokarmem oraz nie niezbędne (endogenne)– histydyna, arginina, tyrozyna, cysteina, seryna, alanina, kwas glutaminowy, asparaginowy, glicyna, prolina.
Białko oprócz roli budowy, odbudowy oraz wzrostu organizmu, pełni również szereg innych funkcji jak regulacja procesów życiowych (enzymy, hormony), gospodarki energetycznej, krzepnięcia krwi, regeneracja złuszczonego naskórka, produkcja ciał odpornościowych, zachowanie równowagi kwasowo-zasadowej oraz liczne funkcje transportowe np. transport tlenu przez hemoglobinę.
Białko białkowi nie równe. Białko o wysokiej wartości odżywczej, które w dużym stopniu zostaje wykorzystane do syntezy białek własnych organizmu to tzw. białko pełnowartościowe, posiadające odpowiednie proporcje pomiędzy niezbędnymi aminokwasami egzogennymi. Białkiem idealnym, o najbardziej korzystnym składzie aminokwasowym jest białko jaja kurzego oraz mleko kobiece.
Dobrym źródłem białka pełnowartościowego są produkty pochodzenia zwierzęcego (nabiał, chude mięso, ryby) oraz z produktów roślinnych- rośliny strączkowe (bób, soczewica, ciecierzyca, groch, fasola).
Cel diety bogatobiałkowej ?
Celem diety jest dostarczenie odpowiedniej ilości białek potrzebnych do budowy i odbudowy tkanek, enzymów, ciał odpornościowych, hormonów, białek osocza.
Dla kogo?
Stosowana w przypadku osób wyniszczonych, cierpiących na choroby nowotworowe, zranienia, rozległe oparzenia, choroby przebiegające z gorączką czy rekowalescentów.
Zwiększona podaż białek stosowana jest również przez sportowców w celu zmniejszenia uszkodzeń struktur mięśniowych, do których dochodzi w trakcie wielogodzinnych treningów.
Zwiększona podaż białek stosowana jest również przez sportowców w celu zmniejszenia uszkodzeń struktur mięśniowych, do których dochodzi w trakcie wielogodzinnych treningów.
Na czym polega?
Podstawą diety jest dieta lekkostrawna (więcej tutaj), w której ilość białka zwiększono do 2 g na kilogram masy ciała dziennie.
2/3 białka powinno pochodzić z produktów zwierzęcych tj. mleko, chudy twaróg, produkty mleczne fermentowane (kefir, jogurt), chude gatunki mięs i ryb, jaja, ponieważ zawarte w nich białko jest pełnowartościowe, zawiera wszystkie aminokwasy potrzebne do syntezy białek ustrojowych.
Dieta ta powinna być odpowiednio zbilansowana, aby białko było wykorzystywane do celów budulcowych a nie energetycznych. Dlatego też ważna jest proporcja białka do składników energetycznych. Optymalna wartość energetyczna diety powinna dostarczać 25-30% energii z tłuszczu, 50-55 % energii z węglowodanów, 20-30% energii z białek.
Dieta wysokobiałkowa a redukcja masy ciała…
Wiele badań naukowych dowodzi, że dieta wysokobiałkowa wpływa na zmniejszenie masy ciała, co związane jest z termogenezą poposiłkową (sddp), czyli wzrostem przemiany materii spowodowanym spożywaniem posiłku, trawieniem, wchłanianiem i transportem składników odżywczych. Białka powodują największy wzrost przemiany materii bo aż o 25% dostarczanych kalorii. Węglowodany powodują wzrost przemiany materii o ok. 6%, a tłuszcze o 5-10%. Ponadto posiłek bogaty w białka jest bardziej sycący, w związku z tym jemy go mniej, co skutkuje na zmniejszenie spożytych kalorii, a więc zwiększenie utraty tkanki tłuszczowej.
Czy dieta wysokobiałkowa niesie za sobą konsekwencje?
Stosowanie diety przez dłuższy okres czasu może nieść za sobą szereg negatywnych konsekwencji, związanych głównie z obciążeniem takich narządów jak wątroba i nerki. W wątrobie zachodzi rozpad białek, a nerki są odpowiedzialne za wydalanie produktów ich metabolizmu. Wysoka podaż białka w diecie powoduje obciążenie tych narządów, co może skutkować spadkiem ich wydolności. Ponadto podczas przemian białek powstaje produkt uboczny- mocznik, który działa zakwaszająco na organizm. W celu jego zobojętnienia z kości uwalniany jest wapń, co przez dłuższy okres czasy sprzyja rozwojowi osteoporozy w starszym wieku.
Według piramidy zdrowego żywienia, białko pełnowartościowe powinno znajdować się w trzech głównych posiłkach- śniadanie, obiad, kolacja. Racjonalna dieta powinna dostarczać 0,8-1 g białka na kilogram masy ciała. Jeśli chcesz schudnąć i przejść na zwiększoną ilość białek, koniecznie skontaktuj się z dietetykiem. Samoczynne eksperymentowanie może przynieść fatalne skutki dla Twojego zdrowia. Nie porównuj się do innych, a szczególnie do sportowców trenujących 5-8 godzin, 5-6 dni w tygodniu, którzy dodatkowo suplementują białko, gdyż nie mają możliwości dostarczenia go wraz z żywnością. Nawet jeśli ćwiczysz i aktywnie spędzasz czas, chcesz zredukować masę ciała, zwiększoną ilość potrzebnego białka, spokojnie możesz zaspokoić w sposób naturalny, wraz z żywnością.
Według piramidy zdrowego żywienia, białko pełnowartościowe powinno znajdować się w trzech głównych posiłkach- śniadanie, obiad, kolacja. Racjonalna dieta powinna dostarczać 0,8-1 g białka na kilogram masy ciała. Jeśli chcesz schudnąć i przejść na zwiększoną ilość białek, koniecznie skontaktuj się z dietetykiem. Samoczynne eksperymentowanie może przynieść fatalne skutki dla Twojego zdrowia. Nie porównuj się do innych, a szczególnie do sportowców trenujących 5-8 godzin, 5-6 dni w tygodniu, którzy dodatkowo suplementują białko, gdyż nie mają możliwości dostarczenia go wraz z żywnością. Nawet jeśli ćwiczysz i aktywnie spędzasz czas, chcesz zredukować masę ciała, zwiększoną ilość potrzebnego białka, spokojnie możesz zaspokoić w sposób naturalny, wraz z żywnością.
Bardzo wyczerpujący artykuł. Daje wiele do myślenia. mam tu na myśli nawyki żywieniowe w diecie. Nigdy nie pomyślałam, ze zbyt duża ilość białka możne zaszkodzić mojemu organizmowi.Zazwyczaj każdy posiłek – przynajmniej główne zawierają u mnie sporo białek różnego pochodzenia. I czuję się świetnie. Tak jak piszesz zauważyłam również spadek wagi i mniejsze łaknienie. Mam nadzieję, iż przez moją drogę do upragnionego ciała nie będę miała komplikacji zdrowotnych. Chyba pora udać się do dietetyka…