Choć tego nie widzimy, jesteśmy otoczeni przez mnóstwo bakterii, zarazków, toksyn, wirusów,grzybów i innych zanieczyszczeń. Nasz organizm toczy z nimi ciągłą walkę. Aby się przed nimi uchronić posiada naturalne bariery m.in. skórę, łój, łzy, kwas solny w żołądku itp. oraz wyspecjalizowany układ odpornościowy.
Poznaj układ odpornościowy
Za naszą odporność odpowiadają białe krwinki ( leukocyty). Wśród nich wyróżniamy komórki tzw. odporności wrodzonej ( neutrofile, bazofile, eozynofile, komórki NK, monocyty, komórki tuczne) oraz nabytej (limfocyty T i B). Powstają one w szpiku kostnym, natomiast dojrzewają w grasicy i węzłach chłonnych.
Układ odpornościowy jest wysoce wyspecjalizowany. Działa szybko, intensywnie i selektywnie ( zabija obce patogenne bakterie, ale ignoruje swoje własne, które naturalnie bytują w organizmie).
Prawidłowe funkcjonowanie układu odpornościowego jest uwarunkowane genetycznie, ale zależy także od wieku oraz prowadzonego stylu życia, w tym codziennej diety! Czy wiesz, że zdecydowana większość, bo aż około 60-70% komórek odpornościowych zamieszkuje przewód pokarmowy. Tym samym stanowi on największy organ układu immunologicznego. Nic nie dzieje się bez przyczyny. Bowiem układ pokarmowy jest też jednym z najbardziej narażonych organów na obce, złośliwe bakterie, wirusy, toksyny itp. Komórki odpornościowe mają tam bardzo dużo pracy. 24 h na dobę stoją na straży i sprawdzają każdą cząsteczkę, która chce wniknąć do układu krwionośnego, a stamtąd do reszty ciała- mózgu, serca, płuc itd. Zastanawiałaś się kiedyś dlaczego w czasie choroby nie masz apetytu? To jest naturalny odruch. Układ odpornościowy podczas choroby jest osłabiony, walcząc z patogennymi wirusami czy bakteriami. Organizm wspiera go w tej walce. Przyjmując mniejszą ilość pokarmu układ odpornościowy nie musi się rozdwajać i dodatkowo sprawdzać co zjedliśmy. Skupia się tylko i wyłącznie na wrogu !
Kto jest szczególnie narażony na brak odporności? Przede wszystkim osoby niedożywione! Gdy nie jemy mamy mało sił, jesteśmy osłabieni, spowolnieni itp. Tak samo nasze komórki odpornościowe! Ponadto brakuje składników odżywczych, dzięki którym następuje synteza, dojrzewanie oraz prawidłowe funkcjonowanie komórek układu odpornościowego. Dlatego bardzo ważne jest to, co każdego dnia nakładamy na talerz. Czy są to produkty o dużej wartości odżywczej czy tylko energetycznej?
Jak wzmocnić układ odpornościowy?
O tym jak pomóc organizmowi w walce z przeziębieniem pisałam tutaj i tutaj.W tym artykule skupiam się na podstawie, jaką jest zdrowa dieta! Wśród składników, które wspierają procesy układu odpornościowego można wymienić:
- witaminy z gr. B
- Witamina C
- witamina D
- witamina E
- witamina A
- selen
- żelazo
- cynk
- wielonienasycone kwasy omega 3
- probiotyki i prebiotyki
Z racji tego, że o wielu z powyższych składników pisałam w oddzielnych postach skupie się wyłącznie na wsparciu mikrobioty jelitowej.
Układ immunologiczny a jelita
Aby układ odpornościowy działał poprawnie niezbędna jest prawidłowa kolonizacja przewodu pokarmowego przez bakterie. Bakterie zamieszkujące przewód pokarmowy nazywamy mikrobiotą jelitową bądź mikrobiomem. Największa ilość, bo aż 100 trylionów mikroorganizmów zamieszkuje jelito grube. Bakterie wchodzące w skład mikrobiomu jelitowego żyją w zgodzie z organizmem i są pierwszą linią obrony przez patogenami. Można powiedzieć, że są także " trenerami" układu odpornościowego.
Zmiany w składzie mikrobioty jelitowej przyczyniają się do spadku odporności. Wpływ na to ma styl życia- uboga dieta, stres, mała aktywność fizyczna oraz stosowanie leków- antybiotyki, niesteroidowe leki przeciwzapalne ( aspiryna, ibuprofen). Zastanawiałeś się kiedyś dlaczego po przebytej chorobie i leczeniu się antybiotykami często chorujesz ponownie i masz gorszą odporność? Antybiotyki zwalczają złe, ale również dobre bakterie w przewodzie pokarmowym. Dlatego tak ważne jest przyjmowanie w trakcie, ale i po zakończonej antybiotykoterapi dobrego jakościowo probiotyku wieloszczepowego!
W celu poprawy funkcjonowania mikrobioty jelitowej warto suplementować laktoferynę oraz colostrum. Co to takiego?
Laktoferyna jest białkiem, które wykazuje właściwości przeciwbakteryjne. Stanowi podstawowy element systemu odporności wrodzonej człowieka W największej ilości występuje w mleku kobiecym. Jednak laktoferyna pochodzenia ludzkiego jest mniej aktywna w porównaniu z chociażby laktoferyną pochodzenia krowiego. Skutecznie działa zarówno na bakterie, jak i wirusy, grzyby czy pasożyty. Zwiększa odporność organizmu poprzez pozytywne działanie na komórki nabłonka jelita oraz hamowanie rozwoju patogennej mikrobioty. Laktoferynę można nabyć w postaci proszku lub płynnej w aptekach. Jest odporna na działanie wysokiej temperatury, dlatego śmiało można ją rozpuścić w gorącym płynie. Ważne! Jest bezpieczna dla niemowląt i małych dzieci !
Colostrum to siara bydlęca pozyskiwana z pierwszego udoju, od razu po rozpoczęciu laktacji. Dzięki temu zawiera największe stężenie substancji aktywnych jak m.in. laktoferyna, lizozym, hormony, enzymy, substancje bakteriostatyczne, pochodne kwasów nukleinowych itp. Wspiera florę jelitową, powodując jej szybszą regenerację. Do kupienia także w aptekach w postaci płynnej, proszku lub kapsułkach. Należy spożywać ją na czczo oraz przed snem.
Bibliografia:
Drela N., Układ odpornościowy ssaków w obronie integralności organizmu, Kosmos. Problemy Nauk Biologicznych 2017, 4(317): 575-593
Dymarska E., Grochowalska A., Krauss H., Wpływ sposobu odżywiania na układ odpornościowy. Immunomodulacyjne działanie kwasów tłuszczowych, witamin i składników mineralnych oraz przeciwutleniaczy, Nowiny Lekarskie 2013, 82 (3): 222-231
Jankowska D., Jak poprawić odporność, czyli probiotyki i prebiotyki jako stymulatory układu immunologicznego, Food Forum 2018, 1(23):23-26
Król J., Brodziak A., Białka mleka o właściwościach antybakteryjnych, Probl Hig Epidemiol 2015, 96(2): 399-405
Krzysik M., Biernat J., Grajeta H., Wpływ wybranych składników odżywczych pożywienia na funkcjonowanie układu odpornościowego Cz. II. Immunomodulacyjne działanie witamin i pierwiastków śladowych na organizm człowieka, Adv Clin Exp Med 2007, 16(1): 123-133
Zagrodzki P., Selen a układ odpornościowy, Postepy Hig Med Dosw 2004, 58:140-149
