Cynk to wspaniały mikroelement, mający wielkie znaczenie w prawidłowym funkcjonowaniu organizmu. Stoi bowiem na straży wielu istotnych procesów codziennie zachodzących wewnątrz naszego ciała, zaczynając od układu kostnego, kończąc na układzie nerwowym.
Nieoceniona rola cynku polega na tym, że:
- wchodzi w skład kości, mięśni, skóry i włosów,
- bierze udział w przemianie węglowodanów, białek i kwasów nukleinowych ( DNA)
- jest niezbędny do prawidłowego funkcjonowania narządów płciowych, wpływając na naszą płodność.
- bierze udział w tworzeniu krwinek czerwonych,
- leczy rany i oparzenia,
- warunkuje odpowiednie odczuwanie smaku i zapachu,
- bierze udział w wydzielaniu insuliny i glutationu przez trzustkę, które odpowiedzialne są za regulację stężenia glukozy we krwi,
- wzmaga wydzielanie tyroksyny (hormonu tarczycy), odpowiedzialnego za m.in. poprawę procesu metabolizmu.
- jest niezbędny do prawidłowego funkcjonowania i rozwoju układu nerwowego.
Gdzie znajdziemy cynk?
Mięso, mleko i jego przetwory, produkty zbożowe, nasiona dyni i słonecznika, orzechy, jaja, nasiona roślin strączkowych.
Z pożywienia wchłania się on tylko w 20-40 %, z tym, że lepiej wchłania się w obecności białka zwierzęcego. Wykorzystanie cynku utrudnia zawarty w produktach roślinnych kwas szczawiowy i fitynowy oraz miedź.
Niedobór cynku objawia się:
- brakiem apetytu,
- zahamowaniem wzrostu,
- zmianami skórnymi,
- łysieniem,
- spadkiem odporności,
- upośledzeniem gojenia się ran,
- opóźnionym rozwojem płciowym i zanikiem jąder u dzieci,
- zmianami neuropsychiatrycznymi, w tym zaburzeniami poczucia smaku.
U zdrowego człowieka niedobór tego pierwiastka występuje stosunkowo rzadko. Niedostateczna ilość cynku w organizmie występuje w zaburzeniach wchłaniania, chorobach wątroby, nerek oraz u alkoholików.
UWAGA! Nadmiar cynku jest również niebezpieczny! W nadmiarze bowiem jest on silną i szybko działającą trucizną. Przyczynia się do zahamowania wzrostu i różnicowania się komórek nerwowych, co prowadzi do ich śmierci.
Cynk ważny w diecie kobiet ciężarnych!
Zapotrzebowanie na cynk w zasie ciąży wzrasta o około 40 %. Prawidłowe spożycie cynku w okresie ciąży zapobiega niskiej masie urodzeniowej dziecka oraz porodowi przedwczesnemu. Jego niedobór może prowadzić do poronień, porodu przedwczesnego, odklejenia łożyska, krwotoku w trakcie porodu, nieefektywnych skurczów podczas porodu oraz powstania wad rozwojowych i zmniejszoną odpornością noworodka.
Bibliografia:
- Bańkowski E., Biochemia. Podręcznik dla studentów uczelni medycznych, Elsevier Urban & Partner, Wrocław 2009, 409
- Ciborowska H, Rudnicka A, Dietetyka. Żywienie zdrowego i chorego człowieka, PZWL, W-wa 2010, 34-39, 205
- Gapys B.,Raszeja-Specht A., Bielarczyk H., Rola cynku w procesach fizjologicznych i patologicznych organizmu, Journal of Laboratory Diagnostics Diagn Lab 2014; 50(1): 45-52
- Szostak-Węgierek D.,Cichocka A., Żywienie kobiet w ciąży, PZWL, W-wa 2015, 37-38
