Czy wyobrażasz sobie upalne dni bez lodów? Ja osobiście nie, gdyż należą do jednych z moich ulubionych deserów. No właśnie deserów i to nie niskokalorycznych! Za moment dowiesz się jaki skład mają lody dostępne w sklepowych zamrażarkach, czy są zdrowe, czy tuczą i jakie wybierać, gdy najdzie Cie na nie wielka ochota 😉
Czy wiesz kto wymyślił lody?
Pomysł na wytworzenie lodów narodził się w Chinach. Zaczęło się od tego, że Chińczycy zaczęli łączyć śnieg z Himalajów z owocami z dolin. W późniejszych latach dzięki arabskim kupcom lody przedostały się na Bliski Wschód. Do Europy chińska receptura na lody została przywieziona przez Marco Polo, gdzie włoscy cukiernicy zajęli się jej udoskonalaniem. Początkowo lody były przysmakiem na Królewskich dworach, a przepis na mrożony deser długo był utrzymywany w wielkiej tajemnicy. Pierwszy raz pojawił się dopiero w 1660 roku we Francji, gdzie została otwarta pierwsza na świecie lodziarnia- Cafe Procope. W Polsce lody pojawiły się w XVIII w.
Czy lody są zdrowe?
To zależy. Jeżeli lody są zrobione z naturalnych składników to jest to deser o dużej wartości odżywczej. Już w starożytności Hipokrates zalecał swoim pacjentom “mrożone dania” w celu polepszenia ich samopoczucia.
Lody dostarczają pełnowartościowego białka, wielu witamin, składników mineralnych oraz błonnika ( lody owocowe i z bakaliami) . Wszystko jednak zależy od rodzaju i składu lodów. Lody owocowe to źródło witaminy C. Lody mleczne są znów dobrym źródłem witamin z grupy B oraz witaminy A. W związku z tym, że lody składają się głównie z mleka wzbogacają dietę w dobrze przyswajalny wapń. Porcja lodów mlecznych ( 100 g) dostarcza średnio 120-150 mg wapnia. Ale nie tylko, bo w lodach znaleźć można również magnez, fosfor oraz potas.
Ponadto lody są deserem lekkostrawnym, dzięki czemu mogą być bez przeszkód spożywane przez kobiety w ciąży, osoby starsze, osoby cierpiące na wrzody żołądka oraz dzieci w wieku powyżej dwóch lat.
Warto zwrócić szczególną uwagę na lody jogurtowe, w których ( jak sama nazwa wskazuje) mleko zastąpiono jogurtem. Są zaliczane do tzw. żywności funkcjonalnej, gdyż wykazują pozytywny wpływ na organizm człowieka. W swym składzie zawierają korzystne bakterie, tj. Streptococcus Salivarius, Termophilus, Lactobacillus delbruecki bulgaricus, które m.in. wzmacniają układ odpornościowy. Ponadto lody jogurtowe mogą spożywać również osoby z nietolerancją laktozy.
Ale… nie można wszystkich lodów włożyć do jednego worka. Lody oferowane przez producentów żywności, które możemy kupić w sklepie są niestety produktami wysokoprzetworzonymi. A ich skład bardzo często przypomina tablicę Mendelejewa 🙁
W dodatku lody to bardzo nietrwały produkt pod względem mikrobiologicznym. Musi być przechowywany w temperaturze minimum -18 C. Nie można rozmrażać i zamrażać masy lodowej ponownie. Źle przechowywane lody mogą stać się źródłem szkodliwych bakterii m.in. Listeria monocytogenes. Dlatego przy ich zakupie należy dokładnie sprawdzać datę przydatności do spożycia, która znajduje się na etykiecie produktów spożywczych oraz warunki w jakich są przechowywane w sklepie. Lepiej kupować lody w sklepach, gdzie obrót żywności jest duży, natomiast unikać małych i rzadko odwiedzanych sklepików. Tylko tak zapobiegniemy ewentualnemu zatruciu pokarmowemu.
Skład lodów, czyli co możesz znaleźć w lodach sprzedawanych powszechnie w sklepach!
Prawdziwe lody powinny składać się z mleka, śmietanki, jajek, cukru i ewentualnych dodatków tj. czekolada, owoce, wanilia, kokos itp. ( lody mleczne) lub wody, owoców i ewentualnie cukru (sorbety).
Jednakże skład lodów przemysłowych daje wiele do życzenia. W liście składników znajdziesz bowiem takie dodatki jak:
- stabilizatory i emulgatory, tj. mono- i diglicerydy kwasów tłuszczowych (E 471), lecytyna sojowa, pochodne sorbitrolu, polirycynooleinian poliglicerolu ( E476)
- Hydroksykoloidy tj., skrobie, pektyny, maltodekstryny, polisacharydy roślinne- guma ksantanowa (E 415), guma guar (E 412), mączka chleba świętojańskiego (E 410), guma celulozowa (E 466), karagen (E 407), żelatyna, kazeina, białka serwatkowe.
- syrop glukozowo-fruktozowy,
- kwas cytrynowy (E 330),
- oleje roślinne (kokosowy. palmowy)
- barwniki,
- aromaty.
Powyższe substancje są dodawane nie bez przyczyny. Lody to produkt o wysokiej zawartości tłuszczu, a co za tym idzie wysokiej wartości kalorycznej. Tłuszcz pełni również inne funkcje. Nadaje lodom pożądaną konsystencję. Aby zmniejszyć kaloryczność mrożonego deseru, ale nie pogarszając jego właściwości producenci żywności stosują różnorakie stabilizatory i emulgatory. Dzięki nim lody są puszyste, o kremowej konsystencji, odporne na topnienie. To samo tyczy się żółtek jaj, które w lodach pełnią rolę naturalnego emulgatora. Zastępowane są przez inne związki mniej już bardziej naturalne.
Tłuszcz to również nośnik smaku. Dlatego zastępując go innymi związkami, należy poprawić jego smak dodając większe ilości cukru lub tańszego odpowiednika w postaci syropu glukozo-fruktozowego oraz aromaty.
Mam wrażenie, że my konsumenci lubimy być wciąż zaskakiwani. Kupujemy oczami. Wybieramy to co jest bardziej kolorowe, ładniej i intensywniej pachnie. Producenci żywności wciąż nam tego dostarczają, proponując nam lody o różnorodnych, nie naturalnych smakach np. gumy balonowej, coca coli itp. Lody te są bogactwem chemii 🙂
Czy lody tuczą?
Lody są niestety produktem wysokokalorycznym. W zależności od składu i ewentualnych dodatków dostarczają od 60 do 120 kcal/ 1oo g. Lody czekoladowe, z dodatkiem bitej śmietany czy cukrowym wafelkiem będą dostarczać ich jeszcze więcej! Przykład? Lody waniliowe z polewą z białej czekolady i orzechami dostarcza aż 337 kcal ! Znacznie mniej kaloryczne są sorbety, które w ponad połowie składają się z wody. Jest też druga strona medalu. Sorbety to rozdrobnione owoce oraz niestety bardzo często dodatek cukru. Rozdrobnione owoce to łatwe źródło cukrów prostych- glukozy i fruktozy. Zjadając taki produkt następuje szybkie podniesienie poziomu cukru we krwi. Osoby z zaburzoną gospodarką cukrową powinny go unikać!
Gałka lodów śmietankowych, która dostarcza 131 kcal. [ Źródło: ilewazy.pl]
Jednakże porównując lody do innych deserów np. ciast, ciastek, batonów są niezaprzeczalnie lepszym wyborem. Dlaczego? Dobre lody są źródłem m.in. pełnowartościowego białka ( mleko, śmietanka) oraz wapnia. Dodatek owoców wzbogaca je w witaminy i składniki mineralne oraz błonnik. Poza tym nie zawierają szkodliwych tłuszczów trans.
Jakie lody wybierać?
Aby lody były mniejszą bombą kaloryczną oraz miały większą wartość odżywczą stosuj się do następujących zasad:
- Zamawiaj lub kupuj zawsze mniejszą porcję lodów.
- Zawsze sprawdzaj termin przydatności do spożycia lodów oraz jak są przechowywane w sklepie!
- Unikaj lodów o nie naturalnym kolorze np. niebieskim i smaku np. gumy balonowej. To sama chemia!
- Wybieraj lody o jak najprostszym składzie, gdzie na pierwszym miejscu znajduje się mleko (lody mleczne) lub owoce ( sorbety), a nie cukier.
- Zamawiaj lub kupuj lody bez wafelka i bez polewy. Są to dodatkowe porcje zbędnych kalorii.
- Jeżeli lubisz lody z posypką, wybieraj posypkę składającą się z orzechów ( są źródłem wielonienasyconych kwasów tłuszczowych).
- Jeżeli już masz ochotę na loda, to lepiej wybierz tego o wyższej kaloryczności. W składzie lodów o niższej kaloryczności tłuszcz i żółtko jajek będzie zastąpione innymi, nie koniecznie naturalnymi substancjami.
- Zakup sobie specjalne kubełki na lody i wykonuj je samodzielnie w domu. To proste, zmiksuj ulubione owoce i gotowe:)
Bibliografia:
Czerwińska D., Przełamać Lody, ” Przegląd Gastronomiczny” 2006, 7-8, 11-12
Kunachowicz H., Nadolna I., Przygoda B., Iwanow K., Tabele składu i wartości odżywczej żywności, 2005
Śliwińska A., Lesiów T., Lody jako żywność funkcjonalna- badania konsumenckie, ” Nauki inżynierskie i technologie” 2013, 1 (8), 65-76
