Jak cenny dla każdego rodzica jest uśmiech dziecka chyba nie muszę tłumaczyć. Warto zadbać o ten uśmiech, dbając o zdrowie zębów i dziąseł naszych pociech. Najczęstszą chorobą zębów obserwowaną nie tylko u dzieci jest próchnica.
Co to próchnica?
Próchnica to powszechnie występująca choroba zakaźna zębów polegająca na demineralizacji szkliwa i zębiny, a następnie rozpadzie wewnętrznej masy zęba tzw. miazgi.
Jak powstaje?
Próchnica powstaje w skutek działania kwasów organicznych tj. mrówkowy, octowy, mlekowy, propionowy i masłowy, które tworzą się w wyniku fermentacji cukrów przeprowadzanej przez bakterie kwasotwórcze bytujące w jamie ustnej jak Streptococcus mutans, Streptococcus salivarius, Streptococcus mitis, Streptococcus sanguinis, Streptococcus feacelis oraz Lactobacillius acidophilus. Bakterie te tworzą płytkę nazębna i stanowią aż 80% jej części. Pozostałe 20% to organiczna matryca, która ułatwia bakteriom przyleganie i oddziaływanie na zęby. Powstające w wyniku fermentacji kwasy, zmniejszają pH płytki nazębnej oraz powodują rozpuszczenie składników mineralnych, wchodzących w skład szkliwa, zębiny i korzenia.
Przyczyna ?
Przyczyn próchnicy jest wiele, a jej rozwój zależny jest od obecności cukrów w pożywieniu, odpowiedniej mikroflory, podatności tkanek zęba oraz odpowiednim czasem oddziaływania bakterii kwasotwórczych na obecne w pożywieniu cukry.
Podatność na próchnicę może mieć również podłoże genetyczne. Nieprawidłowe ułożenie zębów, słaba ich mineralizacja czy odmienna budowa także wpływa na częstość występowania tego schorzenia.
Powstawanie jak i intensywność próchnicy zależy od częstotliwości i ilości spożywanych węglowodanów. Najniekorzystniejszy wpływ na stan zębów mają dwucukry jak sacharoza, maltoza, laktoza oraz cukry proste jak glukoza i fruktoza. Jednakże to sacharoza uznawana jest za najbardziej próchnicotwórczy cukier. Sacharoza rozkładana jest do cukrów prostych- glukozy i fruktozy, a z nich powstają tzw. cukry wewnątrzkomórkowe m.in. mutan, który sprzyja próchnicy.
Szczególnie niebezpieczne dla zębów jest spożywanie słodyczy, ciast, ciastek oraz słodkich napoi zarówno między posiłkami jak i przed snem. Negatywnie wpływają również produkty kleiste, miękkie, łatwo przylegające do zębów, które pozostają znacznie dłużej w kontakcie ze szkliwem.
Jeśli już jeść słodycze to lepiej w większych porcjach na raz, gdyż im częściej podjadamy, tym szybciej rozwija się próchnica.
Jak zapobiegać?
Najlepszym sposobem na zapobieganie próchnicy jest odpowiednie odżywianie, ubogie w słodycze. Jeżeli ktoś nie wyobraża sobie życia bez słodyczy, może spożywać produkty słodzone zamiennikami cukru jak ksilitol, sorbitol, mannitol, sacharyna. Bardzo ważne jest również codzienne dostarczenie w odpowiedniej ilości wapnia, fluoru, fosforu i magnezu, szczególnie w okresie płodowym i wzrostu, gdyż pierwiastki te są niezbędne w procesie tworzenia szkliwa oraz wpływają na stopień mineralizacji zębów.
Nie należy zapominać o ważnym aspekcie jakim jest regularna higiena jamy ustnej. Im dłużej pożywienie pozostaje w jamie ustnej tym większe ryzyko powstania próchnicy.
Gdzie znaleźć wapń, fluor, fosfor oraz magnez?
Wapń odgrywa znacząca rolę w budowie zębów. Ok. 70% tego pierwiastka dostarczają produkty mleczne. Jednakże obecny jest również w warzywach jak m.in. natka pietruszki, jarmuż, nasiona strączkowe.
Fluor jest niezbędnym składnikiem budulcowym zębów. Zapobiega również rozwojowi próchnicy, poprzez zwiększenie odporności zębów na kwasy organiczne, poprawę remineralizacji szkliwa oraz hamowanie procesów wytwarzania kwasów organicznych przez bakterie bytujące na płytce nazębnej. Głównym źródłem fluoru jest woda pitna. Jeśli chodzi o produkty spożywcze, które dostarczają znaczących ilości tego pierwiastka to ryby, herbata oraz produkty zbożowe.
Fosfor obok wapnia jest głównym składnikiem mineralnym zębów. Występuje powszechnie w tych samych produktach co wapń. Największe jego ilości znajdują się w produktach zbożowych, mlecznych oraz mięsie i wędlinach.
Magnez jest kolejnym składnikiem budulcowym zębów. Głównym źródłem magnezu w diecie są produkty zbożowe. Ponadto występuje również w większych ilościach w ziemniakach, produktach mlecznych, mięsie i wędlinach oraz warzywach zielonych, gdzie wchodzi w skład ich zielonego barwnika- chlorofilu. Wykorzystanie magnezu zwiększa obecność białka i laktozy (cukru mlecznego), natomiast zmniejsza obecność fitynianów, tanin, szczawianów oraz wapnia i fosforu.
Gdzie znaleźć wapń, fluor, fosfor oraz magnez?
Wapń odgrywa znacząca rolę w budowie zębów. Ok. 70% tego pierwiastka dostarczają produkty mleczne. Jednakże obecny jest również w warzywach jak m.in. natka pietruszki, jarmuż, nasiona strączkowe.
Fluor jest niezbędnym składnikiem budulcowym zębów. Zapobiega również rozwojowi próchnicy, poprzez zwiększenie odporności zębów na kwasy organiczne, poprawę remineralizacji szkliwa oraz hamowanie procesów wytwarzania kwasów organicznych przez bakterie bytujące na płytce nazębnej. Głównym źródłem fluoru jest woda pitna. Jeśli chodzi o produkty spożywcze, które dostarczają znaczących ilości tego pierwiastka to ryby, herbata oraz produkty zbożowe.
Fosfor obok wapnia jest głównym składnikiem mineralnym zębów. Występuje powszechnie w tych samych produktach co wapń. Największe jego ilości znajdują się w produktach zbożowych, mlecznych oraz mięsie i wędlinach.
Magnez jest kolejnym składnikiem budulcowym zębów. Głównym źródłem magnezu w diecie są produkty zbożowe. Ponadto występuje również w większych ilościach w ziemniakach, produktach mlecznych, mięsie i wędlinach oraz warzywach zielonych, gdzie wchodzi w skład ich zielonego barwnika- chlorofilu. Wykorzystanie magnezu zwiększa obecność białka i laktozy (cukru mlecznego), natomiast zmniejsza obecność fitynianów, tanin, szczawianów oraz wapnia i fosforu.
